همه چیز در مورد فردوسی؛ شاعر پارسی‌گو
حکیم ابوالقاسم فردوسی، شاعر گرانقدر ایرانی، به عنوان یکی از بزرگترین شاعران پارسی‌گو و خالق شاهکار ادبی شاهنامه شناخته می‌شود. شاهنامه، اثری است که فرهنگ، تاریخ و اسطوره‌های ایران را به شکل حماسی به تصویر می‌کشد و برای قرن‌ها به عنوان یکی از مهم‌ترین منابع ادبی و فرهنگی فارسی زبانان مورد استفاده قرار گرفته است. به بهانه‌ی سالروز تولد حکیم فردوسی در یکم بهمن ماه، این مطلب از مجله‌ی Pars Top 10 را به این شاعر پرآوازه‌ی ایرانی اختصاص می‌دهیم. همچنین ما از هوش مصنوعی خواسته ایم تا تصاویری از فردوسی به ما بدهد که در ادامه آن ها را با شما به اشتراک گذاشته‌ایم.
فردوسی که بود؟
فردوسی در حدود سال 329 هجری شمسی (940 میلادی) زاده شد. در مورد روز تولد او اختلاف هایی وجود دارد و به طور دقیق نمی توان روز تولد وی را تعیین نمود. او در روستای پاژ نزدیک توس، در ناحیه‌ای که امروزه بخشی از استان خراسان رضوی ایران است، به دنیا آمد. زندگی او در دورانی مهم از تاریخ ایران، دوران گذار از حکومت‌های طوایفی به دوران سلجوقیان، قرار داشت. فردوسی در خانواده‌ای از طبقه‌ی کشاورز زاده شد و از همان جوانی به فراگیری دانش و ادبیات علاقه‌مند بود.
شاهنامه چیست؟
شاهنامه، اثری است که بیش از سه دهه از عمر فردوسی را به خود اختصاص داد. این کتاب حماسی، داستان‌ها و افسانه‌های ایران باستان را از آغاز تا زمان ساسانیان روایت می‌کند. شاهنامه نه تنها به دلیل ارزش ادبی بلکه به خاطر حفظ هویت فرهنگی و زبان پارسی در برابر تهاجم فرهنگی عرب پس از اسلام، اهمیت ویژه‌ای دارد.
میراث فردوسی چه بود؟
فردوسی با این اثر خود، نه تنها زبان و ادبیات فارسی را احیا کرد بلکه هویت ملی ایرانیان را در دورانی که تحت تأثیر فرهنگ‌های خارجی بود، حفظ نمود. او با بیانی شاعرانه و حماسی، توانست داستان‌ها و شخصیت‌های تاریخی و اسطوره‌ای ایران را به نسل‌های بعدی منتقل کند.
تأثیرات فردوسی بر ادبیات
تأثیر فردوسی و شاهنامه بر ادبیات فارسی و فرهنگ ایرانی بی‌بدیل است. اثر او به عنوان منبع الهام برای شاعران، نویسندگان و هنرمندان بسیاری در طول قرون و در سراسر جهان عمل کرده است. شاهنامه نه تنها در ایران بلکه در سایر نقاط جهان نیز به عنوان یک شاهکار ادبی شناخته می‌شود و در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزشی به عنوان بخشی از برنامه‌ی درسی ادبیات و تاریخ مطالعه می‌شود.
حکیم ابوالقاسم فردوسی، با اثر بزرگ و جاودانی خود، نه تنها به عنوان یک شاعر بلکه به عنوان یک محافظ فرهنگ و تاریخ ایرانی یاد می‌شود. او با قلمی قدرتمند و دلی پر از عشق به میهن، توانست ادبیات و فرهنگ ایران را برای همیشه متحول کند.
اشعار فردوسی:
در این بخش اشعار کوتاهی که از این شاعر نامدار پارسی‌گو را برای شما آورده ایم:
شعر فردوسی درباره‌ی ایران:
چو ایران مباشد تن من مباد
بدین بوم و بر زنده یک تن مباد
اگر سر به سر تن به کشتن دهیم
ازآن به که کشور به دشمن دهیم
شعر فردوسی درباره‌ی علم آموزی:
توانا بود هر که دانا بود
ز دانش دل پیر برنا بود
تن مرده چون مرد بی دانشست
که نادان به هر جای بی رامشست
که دشمن که دانا بود به ز دوست
که با دشمن و دوست دانش نکوست
سخن ماند از ما همی یادگار
تو با گنج دانش برابر مدار
ﺩﺭﯾﻎ ﺍﺳﺖ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﮐﻪ ﻭﯾﺮﺍﻥ ﺷﻮﺩ
ﮐﻨﺎﻡ ﭘﻠﻨﮕﺎﻥ ﻭ ﺷﯿﺮﺍﻥ ﺷﻮﺩ
هنر نزد ایرانیان است و بــس
ندادند شـیر ژیان را بکس
همه ی یکدلانند یـزدان شناس
بـه نیکـی ندارنـد از بـد هـراس
شعر فردوسی درباره‌ی خداوند:
به نام خداوند جان و خرد
کزین برتر اندیشه برنگذرد
خداوند نام و خداوند جای
خداوند روزی ده رهنمای
خداوند کیوان و گردان سپهر
فروزنده ماه و ناهید و مهر
ز نام و نشان و گمان برترست
نگارنده‌ی بر شده پیکرست
به بینندگان آفریننده را
نبینی مرنجان دو بیننده را
نیابد بدو نیز اندیشه راه
که او برتر از نام و از جایگاه
سخن هر چه زین گوهران بگذرد
نیابد بدو راه جان و خرد
شعر فردوسی درباره‌ی پایدارنماندن رنج و سختی:
ازآن پس که بسیار بردیم رنج
به رنج اندرون گرد کردیم گنج
شما را همان رنج پیشست و ناز
زمانی نشیب و زمانی فراز
چنین است کردار گردان سپهر
گهی درد پیش آرَدَت ؛ گاه مهر
شعری از شاهنامه فردوسی درباره‌ی مرگ:
جهان یادگار است و ما رفتنی
به گیتی نماند بجز گفتنی
به نام نکو گر بمیرم رواست
مرا نام باید که تن مرگ راست
شعری از شاهنامه در مورد راست گویی و پرهیز از دروغ:
به گیتی به از راستی پیشه نیست
ز کژی تبر هیچ اندیشه نیست
چو با راستی باشی و مردمی
نبینی بجز خوبی و خرّمی
شعر کوتاه فردوسی درباره کار و تلاش:
به رنج اندر است ای خردمند گنج
نیابد کسی گنج نابرده رنج
اشعار شاهنامه فردوسی درمورد بی آزاری:
به نزد کهان و به نزد مهان
به اذیت موری نیرزد جهان
