10مورد که نشان از کمبود ویتامین D دارد!

ویتامین D اغلب بیش از آنچه تصور می‌کنیم در سلامتی ما نقش دارد. فراتر از ارتباط شناخته شده آن با سلامت استخوان، تحقیقات جدید اهمیت چند وجهی آن را روشن کرده اند. در این مقاله از مجله پارس تاپ 10، قصد داریم به بررسی نشانه های کمبود ویتامین D بپردازیم. اگر به سلامتی خود و خانواده تان اهمیت می‌دهید حتما این مطلب مهم و ضروری را مطالعه نمایید.

ویتامین D چیست؟

ویتامین دی یک ویتامین مهم است که عمدتاً از طریق تابش نور خورشید جذب می‌شود. این ویتامین برای حفظ سلامت استخوان‌ها، افزایش جذب کلسیم و فسفر، تقویت سیستم ایمنی بدن و پیشگیری از بیماری‌های مزمن مهم است.

کمبود ویتامین D چه خطراتی ممکن است داشته باشد؟

کمبود ویتامین دی می‌تواند منجر به بیماری‌هایی مانند کمردرد، ضعف عضلات، اختلال در حافظه و حتی افسردگی شود. ویتامین D، همچون ویتامین A, E و K یک ویتامین محلول در چربی است. این ویتامین نقش مهمی بر سلامت استخوان‌ها و تنظیم سیستم ایمنی بدن دارد. مطالعات نشان می‌دهد که این ویتامین می‌تواند به پیشگیری از سرطان کمک زیادی کند و مانع از ابتلا به بیماری‌های قلبی شود.

در بسیاری از مواقع کمبود ویتامین D با مصرف قرص این ویتامین برطرف می‌شود.البته در برخی شرایط نیز پزشک برای درمان سریع‌تر از آمپول ویتامین D استفاده می‌کند. تحقیقات نشان می‌دهد که کمبود شدید ویتامین دی می‌تواند احتمال بروز مشکلات مربوط به استخوان و سیستم ایمنی بدن را تشدید کند.

طبق تحقیقات به‌دست‌آمده افرادی که کمبود ویتامین D دارند، بیشتر به بیماری‌های مثل MS، لوپوس، سرطان، اختلالات شناختی و فکری، بیماری‌های قلبی، بیماری روده التهابی (IBD)، بیماری‌های اسکلتی و دیابت (نوع 2) مبتلا می‌شوند. اما عوارض کمبود ویتامین D تنها به همین موارد خلاصه نمی‌شود.

به‌طورمعمول کمبود ویتامین D می‌تواند منجر به کاهش سطح کلسیم بدن (هیپوکلسمی)، کاهش سطح فسفات بدن ( هیپوفسفاتمی)، راشتیسم (نرم شدن استخوان‌ها در دوران کودکی)، استئومالاسی (نرم شدن استخوان در بزرگسالان) و همچنین کاهش تراکم استخوان‌ها و در نهایت بروز شکستگی‌های پی‌درپی در استخوان‌ها شود.

نشانه‌های کمبود ویتامین دی چیست؟

1. بیماری و عفونت مداوم

یکی از مهم‌­ترین وظایف ویتامین دی قوی نگه داشتن سیستم ایمنی است تا بدن بتواند با ویروس‌ها و باکتری‌ها که باعث بیماری می­‌شوند مبارزه کند. این ویتامین مستقیما با سلول­‌هایی که مسئولیت مبارزه با عفونت را برعهده دارند در تعامل است.

اگر به کمبود ویتامین D مبتلا هستید، اغلب اوقات بیمار می‌­شوید. به ­خصوص دچار سرماخوردگی یا آنفلونزا می­ شوید؛ این‌ها نشانه‌ی ضعف سیستم ایمنی است و می تواند به دلیل کمبود ویتامین D ایجاد شود.

نتایج چند تحقیق در مورد کمبود ویتامین d نشان می‌دهد که بین کمبود ویتامین دی و عفونت دستگاه تنفسی مانند سرماخوردگی، برونشیت و ذات ‌الریه ارتباط وجود دارد. تعدادی از تحقیقات نشان می ‌دهد مصرف روزانه 4 هزار IU مکمل ویتامین دی خطر عفونت دستگاه تنفسی را کاهش می ‌دهد. در یک تحقیق که روی افراد مبتلا به بیماری مزمن انسدادی ریه انجام شد، فقط کسانی که کمبود شدید ویتامین دی داشتند بعد از مصرف مکمل قوی به­مدت یک سال مزایای آن را تجربه کردند.

2. موهای کوتاه‌تر و ریزش مو

وقتی بدن شما ویتامین D کافی دریافت نمی کند، می تواند موهای شما را تحت تاثیر قرار دهد. سلول‌هایی که در چرخه رشد طبیعی موهای شما نقش دارند، به نام کراتینوسیت ها، در انجام کار خود با مشکلاتی مواجه می شوند.

به نظر می‌رسد داشتن سطوح پایین‌تر ویتامین D، فاز کوتاه‌تر شدن موهای شما و فاز استراحت را طولانی‌تر می‌کند. همچنین، لایه زیر پوست که از موهای شما حمایت می کند، به نام لایه درمی، ضعیف تر می شود و احتمال ریزش موهای شما را افزایش می دهد. نداشتن ویتامین D کافی نیز با برخی بیماری‌ها مانند آلوپسی آره‌آتا مرتبط است. این عارضه باعث ایجاد لکه های طاس کوچک روی پوست سر و گاهی اوقات ریش می شود.

3. پوست خشک و خارش دار

ویتامین D یک ویتامین مهم برای سلامتی شما به خصوص برای پوست است. پوست شما دارای سلول هایی به نام کراتینوسیت است که لایه بیرونی به نام اپیدرم را تشکیل می دهند.

این کراتینوسیت ها خاص هستند زیرا تنها آن ها در بدن شما هستند که می توانند پیش ماده ای به نام 7-دهیدروکلسترول را به نوعی ویتامین D تبدیل کنند که بدن شما می تواند از آن استفاده کند.

ویتامین D برای پوست شما بسیار مفید است – به عملکرد سد کمک می کند ، به رشد سلول های پوست شما کمک می کند و از سیستم ایمنی در پوست شما حمایت می کند، که مانند سپری در برابر میکروب های مضر است.

برخی از مطالعات نشان داده اند که نداشتن ویتامین D کافی در خون شما با مشکلات پوستی مانند اگزما و پسوریازیس مرتبط است که هر دو می توانند پوست شما را خشک کنند. مصرف مکمل‌های ویتامین D نیز می‌تواند تفاوت بزرگی در بهبود علائم مشکلات پوستی مانند اگزما ایجاد کند و پوست را کمتر خشک و خارش کند.

تحقیقات همچنین ارتباط بین ویتامین D و رطوبت پوست شما را نشان می دهد . بنابراین، کنترل سطح ویتامین D می تواند برای سلامت پوست شما مفید باشد.

4. احساس گزگز و سوزن سوزن شدن در دست یا پا

اگر بدن شما ویتامین D کافی نداشته باشد، ممکن است منجر به کاهش سطح کلسیم در خون شود . هنگامی که این اتفاق می افتد، ممکن است احساساتی مانند “سوزن و سوزن” را تجربه کنید. این احساسات می تواند سیگنالی باشد که چیزی با تعادل مواد معدنی ضروری در بدن شما درست نیست. اطمینان از دریافت کافی ویتامین D نه تنها برای سلامت استخوان‌ها، بلکه برای حفظ سطح مناسب کلسیم، جلوگیری از ناراحتی و احساسات غیرعادی نیز ضروری است.

5. مشکلات عضلات

طبق یک مطالعه جدید، نداشتن ویتامین D کافی می تواند احتمال از دست دادن قدرت عضلانی را با افزایش سن افزایش دهد . این تحقیق داده‌های بیش از 3200 نفر 50 ساله و بالاتر را که قبلاً ضعف عضلانی نداشتند مورد بررسی قرار داد. این مطالعه که چهار سال به طول انجامید، سطح ویتامین D را از طریق آزمایش خون در ابتدا اندازه‌گیری کرد و آن‌ها را به‌عنوان کافی، ناکافی یا اصلاً ناکافی طبقه‌بندی کرد. پس از چهار سال، محققان قدرت چنگ زدن شرکت‌کنندگان را به‌عنوان راهی برای بررسی میزان قوی بودن ماهیچه‌های آن‌ها بررسی کردند. این مهم است زیرا از دست دادن قدرت عضلانی با افزایش سن خطر بزرگی برای زمین خوردن است، بنابراین داشتن ویتامین D کافی برای قوی ماندن و جلوگیری از حوادث مهم است.

6. پوست رنگ پریده و حلقه های تیره

کمبود ویتامین D می تواند به صورت کدر ظاهر شود و علائم قابل مشاهده مختلفی را نشان دهد . هنگامی که بدن شما فاقد این ویتامین ضروری باشد، ممکن است رنگ پوست شما کمی خاکستری به خود بگیرد و ممکن است پوست شما به اندازه معمول چاق یا انعطاف پذیر نباشد. علاوه بر این، ممکن است متوجه وجود حلقه‌های تیره‌تر زیر چشم شوید.
این به این واقعیت نسبت داده می شود که ویتامین D نقش مهمی در بازسازی سلول های پوست ایفا می کند و از تجدید و سالم ماندن آنها اطمینان می دهد. بدون تامین کافی ویتامین D، توانایی طبیعی پوست برای جوان‌سازی به خطر می‌افتد که منجر به این تغییرات قابل توجه در ظاهر می‌شود. بنابراین، حفظ سطوح کافی ویتامین D نه تنها برای سلامت کلی ضروری است، بلکه به طور قابل توجهی به حفظ شادابی و ظاهری سالم پوست کمک می کند.

7. تغییرات خواب

برخی تحقیقات می‌گویند که ویتامین D بخشی از نحوه ساخت ملاتونین است، هورمونی که ریتم روزانه بدن شما را کنترل می‌کند و به شما کمک می‌کند خوب بخوابید. بنابراین، داشتن مقدار مناسب ویتامین D می تواند به خواب بهتر شما کمک کند و کمبود ویتامین D، می تواند خواب شما را مختل کند.

8. احساس خستگی و افسردگی

کمبود ویتامین D با احساس غم و اندوه مرتبط است. ویتامین D بر مواد شیمیایی موجود در مغز مانند سروتونین و ملاتونین تأثیر می گذارد که به خلق و خو کمک می کنند. براساس یک ارزیابی، 65% از تحقیقات مشاهده ‌ای حاکی از ارتباط میان کمبود ویتامین D و افسردگی بود. از طرفی، اکثر آزمایشات کنترل­ شده، که بار علمی آن­‌ها بیشتر از تحقیقات مشاهده‌­ای است، ارتباطی میان این دو پیدا نکردند. با این حال، محققان با ارزیابی تحقیقات به این نکته اشاره می­ کنند که دوز ویتامین دی در آزمایشات کنترل­ شده بسیار پایین بوده است.

به­‌علاوه، آن­‌ها دریافتند مدت زمان بعضی از تحقیقات آن‌­قدر طولانی نبود تا تاثیر مصرف مکمل روی خلق‌­و‌خو بررسی و مشاهده شود. بعضی تحقیقات کنترل­ شده حاکی از این بود که تجویز ویتامین دی به افراد دچار کمبود به بهتر شدن افسردگی، شامل افسردگی فصلی که در ماه­‌های سرد اتفاق می‌­افتد، کمک می­‌کند. خلاصه افسردگی با پایین بودن میزان ویتامین دی در خون در ارتباط است و بعضی تحقیقات نشان می‌دهد مصرف مکمل به بهتر شدن روحیه کمک می‌­کند.

احساس خستگی نیز می‌­تواند دلایل مختلف داشته باشد و کمبود ویتامین D یکی از این دلایل است. متاسفانه، این وضعیت اغلب نادیده گرفته می­‌شود. تحقیقات موردی نشان می دهد پایین بودن ویتامین دی در خون منجر به خستگی مفرط می­‌شود که روی کیفیت زندگی تاثیر منفی زیادی دارد.

در یک تحقیق مشخص شد میزان ویتامین دی در خانمی که از احساس خستگی و سردرد در طول روز رنج می ­برد فقط 5.9 ng/ml بود. این عدد بسیاری پایین است زیرا هر چیز کم­تر از 20 ng/ml کمبود محسوب می­‌شود. زمانی‌­که این خانم شروع به مصرف مکمل نمود، میزان ویتامین دی به 39 ng/ml افزایش یافت و علائم برطرف گشت.

با این حال، حتی اگر میزان ویتامین دی در خون به این اندازه پایین نباشد، باز هم تاثیر منفی روی سطح انرژی فرد می­‌گذارد.

در یک تحقیق مشاهده­‌ای رابطه میان ویتامین دی و احساس خستگی در زنان جوان بررسی شد. نتایج نشان داد زنانی که میزان ویتامین دی در خون آن­‌ها کم­تر از 20 ng/ml یا 29-21 ng/ml بود بیشتر از زنانی که میزان ویتامین دی در خون آن­‌ها بالای 30 ng/ml از خستگی مفرط رنج می‌بردند.

9. درد استخوان و کمردرد

ویتامین D برای استخوان های شما مفید است زیرا به جذب کلسیم در بدن کمک می کند . اگر ویتامین D کافی ندارید، ممکن است در استخوان‌ها و کمر درد احساس کنید.

مطالعه ای در سال 2018 به بررسی 81 مطالعه دیگر پرداخت و نشان داد که افراد مبتلا به ورم مفاصل، درد عضلانی و درد مداوم بدن معمولا ویتامین D کمتری نسبت به افراد بدون این مشکلات دارند.

همچنین، در سال 2018، یک مطالعه با 98 بزرگسال که کمردرد داشتند، نشان داد که افرادی که سطح ویتامین D پایین‌تری داشتند، درد شدیدتری داشتند. با این حال، در سال 2017، یک مطالعه بزرگ نشان داد که همه مطالعات در مورد این ارتباط بین ویتامین D و کمردرد موافق نیستند.

نظارت منظم بر سطح ویتامین D و اطمینان از دریافت کافی از طریق قرار گرفتن در معرض نور خورشید، رژیم غذایی یا مکمل ها می تواند به طور قابل توجهی به سلامت کلی کمک کند و از طیف وسیعی از عوارض بالقوه سلامتی جلوگیری کند.

10. نقص در توانایی ترمیم زخم

اگر جای زخم بعد از جراحی یا بروز آسیب به­ کندی درمان می­‌شود، ممکن است فرد دچار کمبود ویتامین دی باشد. نتایج تحقیقات نشان می ‌دهد ویتامین دی باعث افزایش تولید ترکیباتی می­‌شود که برای تشکیل پوست جدید به­ عنوان بخشی از فرایند التیام زخم حیاتی است.

براساس یک تحقیق که روی افرادی که جراحی دندان داشتند انجام شد، برخی جوانب درمان تحت تاثیر کمبود ویتامین دی قرار گرفت. همچنین گفته می­‌شود نقش ویتامین دی در کنترل التهاب و مبارزه با عفونت برای درمان مناسب اهمیت دارد.‌ در یک ارزیابی بیماران دیابتی که از عفونت پا رنج می‌بردند مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد احتمال التهاب که روند درمان را کند می‌­کند در افرادی که دچار کمبود شدید ویتامین دی بودند بیشتر بود.

متاسفانه، در حال حاضر تحقیقات کمی پیرامون تاثیر مکمل­‌های ویتامین دی روی فرایند التیام زخم در افراد مبتلا به کمبود ویتامین دی انجام شده است. با این حال، نتایج یک تحقیق نشان می‌دهد زمانی که بیماران دچار کمبود ویتامین دی به­ دلیل جراحت پا از طریق مکمل ویتامین دی تحت درمان قرار گرفتند، اندازه زخم به­‌طورمیانگین تا 28% کاهش داشت.

علائم زیاد بودن ویتامین D در بدن

همان‌طور که علائم کمبود ویتامین دی بسیار آزاردهنده است و موجب بروز مشکلات جدی در سلامت می‌شود، زیاد شدن این ویتامین در بدن نیز مشکلاتی را ایجاد می‌کند. این مشکل معمولا بسیار نادر است و در اثر مصرف بیش از حد قرص ویتامین دی ایجاد می‌شود. در ادامه می‌توانید با رایج‌ترین عوارض مصرف بیش‌ازاندازه ویتامین دی آشنا شوید.

• حالت تهوع
• افزایش حجم ادرار
• احساس تشنگی شدید
• کاهش اشتها
• یبوست
• ضعف
• گیجی
• مشکل در تکلم

ویتامین D در چه مواد غذایی وجود دارد؟

از طریق مصرف مواد غذایی مانند ماهی روغنی، تخم مرغ، پنیر، شیر و غلات غنی شده با ویتامین دی می‌توان کمبود ویتامین D را جبران کرد. همچنین، مصرف مکمل‌های ویتامین دی هم می‌تواند در مواقعی که نیاز افراد بیشتر از منابع غذایی است، کمک کننده باشد.

محدوده طبیعی ویتامین D در سنین مختلف

مقدار مورد نیاز ویتامین D در هر سنی متفاوت است و از همین رو هر فرد باید در طول روز از میزان مشخصی از این ویتامین استفاده کند. در ادامه می‌توانید با محدوده مورد نیاز ویتامین d در طول روز آشنا شوید.

سن مقدار مورد نیاز ویتامین دی در روز
0 تا 6 ماه 25 میکروگرم یا 1000 IU
7 تا 12 ماه 38 میکروگرم یا 1500 IU
1 تا 3 سال 63 میکروگرم یا 2500 IU
4 تا 8 سال 75 میکروگرم یا 3000 IU
9 سال به بالا 100 میکروگرم یا 4000 IU

سخن آخر

کمبود ویتامین D به ­شدت رایج است اما اکثر افراد از آن بی‌اطلاع هستند. علائم کمبود ویتامین D اغلب خفیف و نامشخص است یعنی به­ سختی می­‌توان دریافت این علائم ناشی از کمبود ویتامین دی است یا علت دیگری دارد. به منظور کاهش عوارض کمبود ویتامین دی و همچنین جلوگیری از بروز مشکلات جدی در سیستم ایمنی بدن بهتر است هر سال و یا هر 6 ماه یک بار ویتامین D خود را آزمایش کنید. خوشبختانه، معمولا درمان کمبود ویتامین دی ساده است. می‌­توانید بیشتر در معرض نور خورشید قرار بگیرید یا بیشتر از غذاهای سرشار از ویتامین دی (مانند ماهی چرب و محصولات لبنی فراوری­ شده) استفاده کنید.