کتاب و کتابخوانی از دیرباز بخش جدایی‌ناپذیر از فرهنگ و علم بشری بوده است. کتاب‌ها به عنوان منبعی برای کسب دانش، انتقال تجربیات و برقراری ارتباط بین نسل‌ها عمل می‌کنند. با وجود پیشرفت‌های تکنولوژیکی و ظهور رسانه‌های دیجیتال، ارزش کتابخوانی همچنان پابرجاست و افراد را در جستجوی دانایی و خودشناسی یاری می‌کند. در این مطلب از مجله‌‌ی پارس تاپ 10 به مناسبت روز کتاب و کتابخوانی سری به دنیای کتاب و کتابخوانی می‌زنیم و چالش‌ها و راهکارهای افزایش سرانه‌ی مطالعه در جامعه را بررسی می‌کنیم.
روز کتاب و کتاب خوانی و کتابدار چه روزی است؟
از سال 1372، 24ام آبان ماه به عنوان روز کتاب و کتابخوانی و کتابدار معرفی شد. در کشو ما از 24 آبان ماه تا 2 آذر مسابقات و مراسم‌های مختلفی برای ارتقای جایگاه مطالعه و تقدیر از کتاب‌دارن عزیز به عمل می‌آید.
نخستین هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران در روزهای چهارم تا دهم دی ماه سال 1372 با پیام رهبر انقلاب اسلامی برگزار شد. در هفته کتاب، در مدارس، مساجد، دانشگاه‌ها، و استان‌های کشور نمایشگاه‌ها و جشن‌های کتاب و سخنرانی در موضوع چاپ و نشرِ کتاب برگزار می‌شود.
روز کتاب و کتابخوانی چگونه انتخاب شده است؟
24آبان سالروز وفات علامه طباطبایی است و به همین دلیل روز کتاب و کتابخوانی نامیده شده است. خیلی از اساتید و مراجع بزرگ میهن ما از شاگردان ایشان بوده‌اند. علامه طباطبایی یکی از پرخوان‌ترین افراد در دوره‌ی معاصر هستند.
روز جهانی کتاب چه روزی است؟
روز جهانی کتاب و مؤلف 23 آوریل مصادف با 4 اردیبهشت است. نمایشگاه کتاب تهران هم معمولاً در همین ایام برگزار می‌شود. البته این که چرا نمایشگاه کتاب در ایران همان 24 آبان تا 2آذر (هفته کتاب و کتابخوانی) برگزار نمی‌شود جای بحث و تأمل دارد. به هر حال این روز توسط یونسکو ثبت شده، سایتی بین‌المللی دارد و 100 کشور آن را به رسمیت می‌شناسند.
روز عاشقان کتاب چه روزی است؟
روز عاشقان کتاب 9 آگوست مصادف با 19 مرداد است. البته این ربطی به کشور ما ندارد. یک روز ملی در آمریکاست که تعطیل غیررسمی هم هست. در این روز توصیه می‌شود که تلفن‌های هوشمند کنار گذاشته شده و همه به گوشه‌ای بروند و کتاب بخوانند. کتاب‌های داستان و ادبیات و تاریخ. در این روز، به یکدیگر کتاب هدیه می‌دهند. البته نمی‌دانیم که مردم آن کشور چقدر به این روز و سنت‌هایش پایبند هستند. پیشنهاد ما این است که هر عاشق کتابی، به جای یک روز در سال، یک روز در ماه را به دور از تکنولوژی و کار و خانواده صرفا به کافه یا کتابخانه‌ای برود و یک کتاب را در آن روز بخواند و لذت ببرد.
کتابدار چه کسی است؟
کتابدار کسی است که با علم و هنری که در زمینه کتابداری دارد به مدیریت، سازماندهی، فهرست نویسی، رده بندی و دانش شناسی می پردازد. در گذشته به این افراد کتابچی یا کتابخانه چی می گفتند. کتابدار باید شناخت کاملی از رشته خود داشته باشد و به تمام علوم نیز آشنا باشند تا بتواند به نحو احسن مراجعان خود را راهنمایی کند.
در روز کتاب و کتابخوانی چگونه می‌توانیم اثری بر فرهنگ کتابخوانی بگذاریم؟
- در ابتدا باید خودمان زیاد کتاب بخوانیم. اگر حداقل روزی 0.5 ساعت تا 1 ساعت مطالعه کنید؛ درسال حدود ۵۰ تا ۱۰۰ کتاب مطالعه کرده‌اید.
- هر شب یک صفحه از کتابی را در خانواده‌ی خودمان همخوانی کنیم.
- مهارت‌های مطالعه و تندخوانی را توسط افراد کتابخوان حرفه‌ای آموزش ببینیم.
- رسانه باشیم و رسانه بودن را تبلیغ کنیم. هرکس می‌تواند در مورد کتاب‌هایی که خوانده است در صفحه‌ی رسانه‌ی اجتماعی‌اش بنویسد یا با افراد دیگر در گروه‌های دوستانه یا خانوادگی صحبت کند.
- چالش‌های گروهی کتابخوانی بدون اجبار می‌تواند ایده جذابی باشد. اجبار نبودن به این معناست که کتاب توسط خودتان انتخاب می‌شود و این طور نیست که همه با هم یک کتاب مشترک بخوانیم. چون ممکن است کتابی به درد من بخورد اما شما دوستش نداشته باشید.
- تلاش کنیم به سهم خود کاربردی بودن مطالعه را نشان دهیم.
- کتاب‌هایی را که مطالعه کرده‌ایم و فعلا نیازشان نداریم به دیگران امانت دهیم و یا وقف در گردش کنیم تا مطالب خوب و فرهنگ کتابخوانی در جامعه گسترش پیداکند.
- اگر مربی یا والد هستیم برای بچه‌ها مسابقه‌ی کتابخوانی ویژه‌‌ی روز کتاب و کتابخوانی برگزار کنیم.
- در روز کتاب و کتابخوانی بچه‌ها را به کتابخانه، نمایشگاه یا فروشگاه کتاب ببریم تا با حال و هوای این مکان‌ها و کتاب‌های جدید بیشتر آشنا بشوند.
- برای خرید هدیه، کتابی که مناسب سن و سال و حال و هوای آن فرد هست تهیه کنیم.
