سیب، یکی از میوه‌های محبوب و معروف جهان است، ولی آیا تابه‌حال به فکر افتاده‌اید که چه تعدادی از انواع سیب درختی را واقعاً می‌شناسید؟! هر نوع سیب ویژگی‌ها و استفاده‌های خاص خود را دارد. برخی ممکن است برای پخت‌وپز مناسب‌تر باشند، درحالی‌که برخی دیگر برای مصرف خام یا تهیه آبمیوه بهترین انتخاب هستند. به همین دلیل، شناخت و درک انواع سیب درختی به ما کمک می‌کند تا بهترین استفاده را از این میوه متنوع و خوشمزه داشته باشیم. با ما در تا انتهای این مقاله از مجله parstop10 همراه باشید.
ویژگی‌های درخت سیب
درخت سیب (با نام علمی Malus domestica یا مالوس دومستیکا) یکی از درختان میوه‌ای است که به خاطر میوه خوشمزه‌اش، در سراسر جهان کشت می‌شود. درخت سیب از خانواده گل‌سرخیان (Rosaceae) است و بومی منطقه‌های معتدل آسیا و شمال اروپا می‌باشد.
ارتفاع: این درخت معمولاً بین ۲ تا ۵ متر ارتفاع دارد، ولی بسته به نوع و روش‌های کشت می‌تواند بزرگ‌تر یا کوچک‌تر باشد.
برگ: برگ‌های درخت سیب معمولاً بیضی شکل و دارای حاشیه‌های دندانه‌دار هستند.
گل: گل‌های این درخت معمولاً در فصل بهار ظاهر می‌شوند و به رنگ سفید یا صورتی هستند. این گل‌ها به جذب زنبورها و دیگر گرده‌افشان‌ها کمک می‌کنند.
میوه: سیب‌ها در تابستان و پاییز برداشت می‌شوند. اندازه، رنگ و طعم سیب‌ها بسته به نوع درخت متفاوت است.
کشت و نگهداری درخت سیب
نور: این درخت به نور مستقیم خورشید نیاز دارد.
خاک: خاک مناسب برای کشت این درخت باید خوب زهکشی شده و غنی از مواد مغذی باشد.
آبیاری: نوآوری در آبیاری مهم است؛ این درخت نیاز به آبیاری منظم دارد، اما نباید بیش از حد خیس شود.
هورمون‌ها و کودها: استفاده از کودهای مناسب می‌تواند به رشد بهتر درخت و باروری آن کمک کند.
انواع سیب
درخت این میوه محبوب، دارای انواع مختلفی است که هر کدام طعم و ویژگی‌های خاص خود را دارند. برخی از انواع معروف سیب شامل سیب گلاب، سیب سبز، سیب زرد، قندک و سیب سرخ هستند. یکی از گونه‌های کمیاب سیب، سیب توسرخ است. همچنین سیب سفید، سیب ستاره‌ای و سیب کاستارد یا شوگر اپل نیز گونه‌های دیگری از این میوه هستند.
1. سیب خونی یا توسرخ
سیب توسرخ یکی از انواع سیب است که نادرترین نوع سیب نیز به حساب می‌آید و به صورت طبیعی در برخی مناطق دنیا مانند نقاط شمال غربی ایران [میاندوآب و خوی] و جمهوری آذربایجان و مناطق اطراف شاهرود و برخی مناطق هلند و آفریقای جنوبی یافت می‌شود. استان اردبیل را نیز می‌توان به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده سیب خونی در ایران و جهان معرفی کرد.
تفاوت اصلی این سیب با دیگر سیب‌ها، درصد بالای آنتی‌اکسیدان‌های موجود در آن (۳۰ تا۴۰ درصد بیشتر از حد نرمال دیگر انواع سیب) و مزه ترش آن است. این نوع سیب که از انواع سیب‌های تابستانی به حساب می‌آید، دارای جثه‌ای کوچک با پوستی سرخ رنگ است که پس از بریدن نیز توسرخی آن قابل مشاهده است. از جمله بزرگ‌ترین مزایای این نوع از سیب، سیاه‌نشدن تکه‌های بریده‌شده در مجاورت هوا است.
2. سیب سبز ( سیب گرانی اسمیت)
سیب، با تنوع زیادی از گونه‌ها و ویژگی‌های متمایز، یکی از میوه‌های پرمصرف و محبوب در سراسر جهان است. از بین انواع مختلف این میوه، سیب گرانی اسمیت یا همان سیب سبز، به ویژگی‌های خاص خود معروف است. سیب سبز مورد علاقه افرادی است که طرفدار میوه‌های ترش و ملس هستند. خوردن سیب سبز به کاهش وزن و تثبیت قند خون کمک می‌کند.
- این سیب سبزرنگ، درشت و نیمه درشت و طعم ترش دارد.
- به کاهش قند خون کمک می‌کند.
- این گونه سیب با رشد سریع و پایداری خود، درختانی با ساقه‌های کوتاه و قد کمی را تشکیل می‌دهد.
- برخلاف برخی از انواع سیب درختی، گرانی اسمیت به‌تنهایی قادر به باروری نیست.
- رنگ براق سبز و طعم ترش و ماندگاری بالای این میوه، آن را به یکی از مورد علاقه‌های بسیاری تبدیل کرده است.
- در بازارهای مختلف، تقاضا برای خرید این نوع سیب بسیار است.
- ویژگی‌های برجسته‌ی این درخت به مدت حدود 30 سال ادامه پیدا می‌کند که نشان‌دهنده‌ی عمر مفید و بازدهی خوب آن است.
- انواع سیب ترش با ویژگی‌ها و خصوصیات متفاوتی در جهان شناخته می‌شوند.
سیب ترش جنگلی
سیب ترش جنگلی در جنگل‌های خودروی شمال ایران به‌طور خودرو می‌روید. این‌گونه سیب با رنگ سبزی که به زرد متمایل است، طعم ترش خاصی دارد و هنگامی که کامل می‌رسد، شیرینی طبیعی خود را نمایان می‌کند. متأسفانه، این نژاد با ارزش در حاشیه انقراض قرار دارد، باوجوداینکه می‌تواند نقش مؤثری در برنامه‌های اصلاح نژادی ایفا کند.
سیب ترش مصری
از سوی دیگر، سیب ترش مصری با طعم لذیذ و دلپذیر خود جایگاه ویژه‌ای در بازار کسب کرده است. این نژاد سیب در مقایسه با سایر انواع سیب، ویژگی‌هایی مانند مقاومت بالا در برابر بیماری‌های درخت سیب، تحمل ویژه به شرایط آب و هوایی سرد و توانمندی در تولید محصول بالا را دارا می‌باشد. به‌طورکلی، انواع سیب ترش، ازجمله جنگلی و مصری، هر یک ویژگی‌ها و مزیت‌های منحصربه‌فردی دارند که آن‌ها را در بازار برجسته می‌کند.
3. سیب سفید
از جمله کمیاب‌ترین انواع سیب، سیب سفید است. این میوه بومی استرالیا است و به دلیل رنگ میوه‌ها به این نام، نامگذاری شده است. بخش خارجی میوه ها شباهت زیادی به گوآوا دارد. سیب سفید، میوه یک درخت برگریز برگدار است که در اواخر بهار شکوفا می‌شود. با داشتن قند بیشتری نسبت به سیب‌های دیگر، ماده مناسبی برای آبمیوه و کوکتل‌هاست. پای سیب سفید بسیار محبوب است.
سیب سفید یکی از انواع سیب گلاب است. سیب گلاب از انواع سیب هایی است که در ایران کشت می شود. این میوه در اوایل تابستان می رسد و دارای طبع گرم و تر است. این میوه دارای طعمی دلچسب و خوش طعم و شیرین است که برای تهیه مربا و کمپوت استفاده می شود. سیب گلاب داری انواع مختلفی همچون سیب گلاب زعفرانی، سیب قندک و کاکس ارنج نیز هست. است.
4. شوگر اپل (سیب کاستارد)
یک میوه بسیار خوشمزه و مفید است که ظاهر جالبی هم دارد، این گیاه بومی مناطق گرمسیری آمریکا می‌باشد. درخت شوگر اپل بازده بالایی دارد و میوه های زیادی تولید می‌کند. شوگر اپل قلبی شکل، مخروطی یا تخم مرغی شکل است و قطر آن ۵ تا ۱۲ سانتی متر است و وزن هر میوه ۱۱۳ تا ۶۸۲ گرم می‌باشد. قسمت بیرونی میوه ناهموار است و این پوست ناصاف گوشت خامه ای را پوشانده است. پوست میوه به راحتی از آن جدا می‌شود و درون میوه چندین دانه قهوه ای رنگ، کوچک و براق وجود دارد. شوگر اپل سرشار از ویتامین A و C، فیبر و منیزم است و چربی بسیار کمی دارد و بسیار خوش طعم می‌باشد.
5. سیب ستاره‌ای
سیب ستاره ای میوه‌ای است که اولین بار در سال ۱۵۰۰ توسط فردی به نام سیزا دی لئون ( Cieza de Leon ) که فردی اسپانیایی است در پرو به ثبت رسید. این میوه بعد‌ها به پاناما، فیلیپین، زنگبار، جزایر کارائیب، گواتمالا و بخش‌های گرم‌تر هند برده شد. وزارت کشاورزی آمریکا بذر گیاه درخت سیب ستاره ای را در سال ۱۸۰۰ از جامائیکا به فلوریدا برد و سپس آن را در هاوایی کاشت. درختان سیب ستاره ای اغلب در کنار جاده‌ها کاشته شده‌اند و تولید تجاری این درخت در حال حاضر در مقیاس کوچکی در جنوب فلوریدا انجام می‌شود.
سطح سیب ستاره ای نرم و صاف است. این میوه پوستی براق و چرمی دارد. سیب ستاره ای در رنگ‌های مختلفی از جمله سفید، قهوه‌ای مایل به سبز، زرد و بنفش تیره دیده می‌شود. سیب ستاره ای گوشت شیرین و خوشمزه‌ای دارد. میوه سیب ستاره ای بنفش رنگ دارای پوست و بافت متراکم‌تری است، در حالی که میوه سیب ستاره ای به رنگ قهوه‌ای مایل به سبز دارای پوست نازک، تفاله و مایعات بیشتری است. انواع زرد رنگ سیب ستاره ای نادرتر است و یافتن آن دشوار است.
6. سیب واین سپ (Winesap)
سیب واین سپ از انواع سیب درختی است که برای تهیه سرکه سیب به کار می‌رود. رنگ این سیب بنفش مایل به قرمز است.
7. سیب آبی
نوعی دیگر از میوه سیب به نام سیب آبی وجود دارد که گیاه بومی مخصوص مناطق گسترده از جمله کشورهای مالزی و هند می باشد. نهال این نوع میوه در ایران خرید و فروش می شود. بیش‌ترین کاربرد درخت سیب آبی به دلیل تولید چوب مرغوب و با کیفیت آن و میوه های خوشمزه و معطر انجام می شود. از چوب آن برای ساختن ابزارهای موردنیاز استفاده می کنند. حتی از پوست آن در طب سنتی استفاده می شود. برگ های درخت سیب آبی خوراکی بوده و از آن برای دلمه استفاده می کنند. میوه درخت سیب آبی مزه ی شیرینی دارد و طعم ملایمی دارند درست مثل طعم سیب می باشد. بافت داخلی آن حالت ترد و آبکی مانند هندوانه می باشد که از میوه های آن برای تهیه سالاد استفاده می کنند.
سیب آبی (Blue apple) یا میوه ای زنگوله ای شکل یک درخت مخصوص مناطق سردسیر تا نسبتا گرمسیر است که جزء خانواده میرتاسه می باشد. از ویژگی های بارز و مشخص این درخت زنگوله ای شکل برای کشت، معمولاً به خاطر تولید چوب مرغوبی که دارد و میوه خوشمزه و خوش‌رنگش کشت می شود. سیب آبی گیاه بومی مخصوص مناطق گسترده از جمله کشورهای مالزی و هند می باشد. امروزه هم با توسعه و گسترش تکنولوژی در بخش کشاورزی می توان این گیاه خوشمزه را در مناطقی از ایران عزیزمان کشت کنیم.
میوه سیب آبی
شکل میوه این نهال سیب زیبا همانند گلابی می باشد که به این خاطر به آن زنگوله ای می گویند. دارای پوستی نازک و شفاف ممکن است به رنگ های سفید، قرمز روشن یا قرمز می باشد. طول این میوه سیب آبی زیبا از ۶/۱ تا ۲ سانتی متر و عرض آن ۵/۲ تا ۴/۳ و عرض آن ۵/۲ تا ۴/۳ سانتی متر متغیر می باشد. قسمت گوشتی آن کمی معطر، به رنگ سفید یا صورتی، ترد یا اسفنجی، خشک یا آبدار و اغلب گاهی شیرین است. ممکن است در داخل هر میوه آن ۳ تا ۶ عدد بذر کوچک دیده شود. ولی به طور معمول اکثر دارای ۱ یا ۲ بذر هستند و گاهی اوقات هم بدون بذر هم می باشد.
شرایط رشد درخت سیب آبی
باید گفت که سیب آبی مخصوص مناطق معتدل و با بارندگی های فراوان در ارتفاعات کم یا پراکندگی های مناسب در تمام سال می باشد. خواهان آب و هوای معتدل می باشد. در کشور مالزی ۲ بار این محصول قابل برداشت می باشد (یکبار در بهار و بار دیگر در پاییز). در کشور اندونزی اول ماه جولای اولین گل‌دهی در ماه سپتامبر دومین مرحله گل‌دهی انجام می شود.
در ماه‌های آگست و نوامبر میوه سیب آبی می رسند و می توانند آن را برداشت کنند. در صورتی که در ایران در باغ های آذربایجان کشت شده و بعد از ۴ سال میوه می دهند؛ و در اوایل مرداد ماه به رنگ قرمز روشن هستند، در شهریور ماه به رنگ بنفش در می آیند و در اواخر مهرماه به رنگ آبی لاجوردی خوش‌رنگ تغییر رنگ می دهند.
کاربرد درخت سیب آبی
بیش‌ترین کاربرد درخت سیب آبی به دلیل تولید چوب مرغوب و با کیفیت آن و میوه های خوشمزه و معطر انجام می شود. از چوب آن برای ساختن ابزارهای موردنیاز استفاده می کنند. حتی از پوست آن در طب سنتی استفاده می شود. برگ های درخت سیب آبی خوراکی بوده و از آن برای دلمه استفاده می کنند. میوه درخت سیب آبی مزه ی شیرینی دارد و طعم ملایمی دارند درست مثل طعم سیب می باشد. بافت داخلی آن حالت ترد و آبکی مانند هندوانه می باشد که از میوه های آن برای تهیه سالاد استفاده می کنند.
8. سیب الماس سیاه
سیب الماس سیاه در تبت رشد می‌کند و به واسطه رنگ بنفش پر رنگ خود مشهور شده است. سیب الماس سیاه به خانواده سیب‌های هوانیو (Huaniu) تعلق دارد که نوعی سیب بومی چین است. سیب الماس سیاه به عنوان یکی از لوکس‌ترین انواع سیب در نظر گرفته می‌شود. به طوری که هر عدد از این سیب، یک میلیون قیمت گذاری شده است!
رنگ سیب الماس سیاه به موقعیت جغرافیایی محل پرورش این نوع میوه که در شهر کوچک نینگچی (Nyingchi) در کوه‌های تبت قرار دارد، نسبت داده می‌شود. پرورش در ارتفاع بالا موجب می‌شود تا این نوع سیب طی روز در معرض سطوح بالای نور فرابنفش قرار بگیرد. سیب الماس سیاه خود را با تغییرات آب و هوایی منطقه از جمله گرمای روز و دما‌های پایین شب سازگار کرده است. این سازگاری امکان رشد میوه را فراهم کرده و در رنگ منحصر به فرد پوست سیب نقش دارد.
سیب الماس سیاه چه طعمی دارد؟
گوشت میوه سیب الماس سیاه شبیه انواع معمولی سیب است. سیب الماس سیاه به دلیل محتوای گلوکز طبیعی بسیار زیاد خود یکی از شیرین‌ترین انواع سیب محسوب می‌شود. همچنین، این میوه دارای پوستی ضخیم‌تر است که درخشش مومی به ظاهر آن می‌بخشد و همچنین هنگام گاز زدن تردتر احساس می‌شود.
زیرا شرایط رشد بسیار خاصی برای پرورش آن نیاز است. بازآفرینی شرایط آب و هوایی و نوسانات دمایی که در کوه‌های تبت رخ می‌دهد، شرایطی نیست که در بیشتر نقاط جهان امکانپذیر باشد، از این رو، سیب الماس سیاه میوه‌ای نیست که بیشتر کشاورزان قادر به تولید آن باشند.
سیب الماس سیاه در چه شرایطی رشد می‌کند؟
به بار نشستن درخت سیب الماس سیاه به زمان زیادی نیاز دارد. رشد یک درخت سیب معمولی به حدود دو تا سه سال زمان نیاز دارد، در شرایطی که این زمان برای سیب الماس سیاه حدود هشت سال است.
کوه‌های شیب‌دار که در آن سیب الماس سیاه رشد می‌کند نیز چالش بزرگی برای کشاورزان پرورش دهنده این میوه ایجاد می‌کند. در کنار این شرایط سخت، تکثیر سیب الماس سیاه به تعداد زیاد به دلیل هزینه‌های بالای نگهداری برای مردم محلی دشوار است.
فصل برداشت حدود ماه اکتبر (مهر – آبان) است و این نوع سیب فقط به مدت دو ماه در بازار موجود است. عرضه این میوه محدود است و بخش قابل توجهی نیز نمی‌توانند آزمون کنترل کیفیت را پشت سر بگذارند. تنها حدود ۳۰ درصد از سیب‌های برداشت شده می‌توانند این آزمایش را پشت سر گذاشته و برای فروش به بازار عرضه شوند. به دلیل توزیع محدود و عرضه کم، سیب الماس سیاه به قیمت بسیار بالایی فروخته می‌شود.
سیب الماس سیاه به عنوان یکی از کمیاب‌ترین انواع سیب بیشتر در فروشگاه‌های شیک چین به فروش می‌رسد و هر فرد می‌تواند تعداد معینی از آن‌ها را خریداری کند. براساس اطلاعات موجود، این سیب دانه‌ای ۷ تا ۲۰ دلار باتوجه به کیفیت محصول، فروخته می‌شود.
9. سیب ردچیف (red chief)
نهال سیب ردچیف یکی از انواع سیب لبنانی قرمز است. این نهال بسیار پربازده و بومی کشور آمریکا است. عمر اقتصادی این نهال 30 تا 40 سال است. سیب ردچیف شیرین و دارای رنگ قرمز تیره و براق است. میوه آن در اواسط مهرماه برداشت می‌شود. میوه زیبا و ماندگاری بالا باعث تجاری شدن این رقم از سیب شده است.
10. سیب سوپر چیف (superchief)
نهال سوپر چیف بومی کشور آمریکا است. در خاک‌های سبک و غنی از مواد آلی به‌خوبی رشد می‌کند. عمر اقتصادی آن 30 سال است. سیب سوپر چیف، از ارقام جدید سیب لبنانی قرمز است. میوه آن درشت و بسیار مرغوب و در اواخر مهرماه برداشت می‌شود. رنگ آن قرمز تیره و براق است. این نوع سیب به دلیل درشتی و ماندگاری بالا از اهمیت فراوانی برخوردار است.
